+48 732 732 770
Wyślij zapytanie
Ptasia Grypa
Copyright Ptasia-Grypa.pl 2021
+48 732 732 770
Wyślij zapytanie

Zwalczanie Ognisk Ptasiej Grypy

Grypa ptaków dość długo, bo ponad miesiąc pozostaje aktywna w kurniku. Z tego powodu w przypadku stwierdzenia wystąpienia tej choroby należy dokładnie zabezpieczyć miejsce, w którym ją stwierdzono, a następnie odkazić je i oczyścić.

ptasia grypa hpai zwalczanie

Na szczęście wirus ptasiej grypy cechuje się wysoką wrażliwością na obróbkę w postaci gotowania i smażenia, a także będące w powszechnym użyciu detergenty i środki przeznaczone do dezynfekcji. Wysoka wrażliwość na środki dezynfekcyjne wynika z wrażliwości lipidowej otoczki wirusa. Ptaki z ferm, w których wystąpiła ptasia grypa nie są wysyłane do rzeźni. W związku z tym ptasia grypa nie wiąże się z istnieniem żadnych zagrożeń dla konsumentów mięsa.

Wirus ptasiej grypy wrażliwy jest między innymi na środki dezynfekcyjne zawierające w swoim składzie czwartorzędowe związki amonowe, aldehydy, podchloryn sodu, beta-propiolakton i nadtlenosiarczan pentapotasu. Skuteczność wymienionych środków dezynfekcyjnych podobnie, jak jest to w przypadku wszystkich innych środków stosowanych do dezynfekcji zależeć będzie jednak również od tego, czy zostaną odpowiednio zastosowane. Wpływ na to mają czynniki takie jak temperatura, długość działania i stężenie.

Przepisy prawne dotyczące ptasiej grypy

Zwalczanie ptasiej grypy regulowane jest przez rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 grudnia 2007 r. w sprawie zwalczania grypy ptaków. Rozporządzenie to reguluje zwalczanie ptasiej grypy za równo jeśli chodzi o jej odmiany cechujące się wysoką zjadliwością, jak i te, które cechują się zjadliwością niską. Rozporządzenie to reguluje również zapobieganie przenoszeniu się ptasiej grypy na inne zwierzęta, odkażanie i czyszczenie miejsc, w których wystąpiła ptasia grypa i ponowne umieszczanie drobiu w gospodarstwach zajmujących się jego hodowlą.

W przypadku wykrycia ptasiej grypy na terenie gospodarstwa obejmowane jest ono nadzorem lekarza weterynarii i dochodzeniem epizootycznym. W gospodarstwach, w których wystąpiła ptasia grypa lekarz weterynarii nakazuje dokonanie spisu hodowanych ptaków i ssaków. W tym codziennie aktualizowanym spisie uwzględniane są zwierzęta padłe, oraz urodzone, lub wyklute w czasie, gdy na terenie gospodarstwa podejrzewano wystąpienie ptasiej grypy.

Do i z gospodarstwa, w którym wystąpiła ptasia grypa nie można przemieszczać ptactwa, a także ssaków hodowlanych. Zakaz ten nie obejmuje ssaków, które przebywają wyłącznie w domu. Zakazane jest również przemieszczanie z tego gospodarstwa jaj, ale Powiatowy Lekarz Weterynarii może pozwolić na ich przemieszczanie pod określonymi warunkami. Transport substancji, lub przedmiotów, w przypadku których istniało by ryzyko przeniesienia ptasiej grypy, takich jak martwy drób, ściółka, pasze i narzędzia wymaga zezwolenia Powiatowego Lekarza Weterynarii.

Od ptaków, które zabijane są w gospodarstwie pobierane są próbki, dzięki którym możliwe będzie sprawdzenie, czy chorowały one na ptasią grypę, a jeśli tak, to jakim szczepem wirusa były zarażone. Po wykryciu ptasiej grypy na terenie gospodarstwa żyjące w gospodarstwie ptaki są uśmiercane. Zwłoki ptaków są usuwane i niszczone w taki sposób, aby zniszczony został również znajdujący się w nich wirus ptasiej grypy. Niszczone, lub odkażane są również substancje i przedmioty, które mogły zostać wirusem ptasiej grypy skażone.

Podejmowane są również działania mające na celu ustalenie miejsc, w których obecnie znajdują się pochodzące z gospodarstwo mięso, jaja i ptactwo, które się z nich wykluło. Działania te obejmują mięso, jaja i ptactwo, które opuściły gospodarstwo w czasie pomiędzy dniem, gdy prawdopodobnie wystąpiła ptasia grypa w gospodarstwie, a dniem, gdy podjęto wcześniej opisane działania mające na celu zwalczanie ptasiej grypy. Powiatowy Lekarz Weterynarii ma możliwość podjęcia na terenie gospodarstwa również innych działań mających na celu powstrzymanie przeniesienia się wirusa ptasiej grypy na dzikie ptaki.

Powiatowy Lekarz Weterynarii ma możliwość odstąpienia od uśmiercenia ptaków, jeśli wystąpienie ptasiej grypy stwierdzono w gospodarstwie, w którym ptaki są zwierzętami domowymi, lub trzymanymi na swoje potrzeby, zoo, cyrku, sklepie ze zwierzętami, rezerwacie, lub w miejscach, w których ptactwo hodowane jest na pokazy, dla ochrony zagrożonego gatunku, lub rzadkiej rasy, badań o charakterze naukowym,  lub działań edukacyjnych.

W przypadku braku ryzyka rozprzestrzenienia się ptasiej grypy możliwe jest to również w przypadku ferm komercyjnych. W takim przypadku ptaki muszą być jednak trzymane w zamknięciu, objęte nadzorem i nie mogą być przemieszczane do czasu otrzymania wyników przeprowadzonych w laboratorium badań, które wykluczą wystąpienie wirusa ptasiej grypy o wysokiej zjadliwości. Jeśli zamknięcie ptactwa nie będzie możliwe należy zadbać, by nie miało ono kontaktu z innym ptactwem za równo dzikim, jak i pochodzącym z innych gospodarstw.

Dookoła fermy ustanawiane są obszary zapowietrzony i zagrożony. Obszar zapowietrzony obejmuje nie mniej 3 kilometry dookoła fermy, a zagrożony 10 kilometrów. To, jak duże będą dokładnie te obszary uzależnione jest od decyzji Powiatowego Lekarza Weterynarii. Podczas podejmowania tej decyzji Powiatowy Lekarz Weterynarii powinien wziąć pod uwagę czynniki, takie jak panujące w danym miejsce warunki geograficzne, drogi, którymi przemieszczany jest drób, umiejscowienie miejsc uboju ptactwa, sposób transportowania ptactwa i informacje zdobyte podczas dochodzenia. Na terenie, który został zakwalifikowany jako zapowietrzony spisowi, a następnie kontrolom połączonym z badaniami ptactwa, a czasami również badaniami próbek zostaną poddane znajdujące się tam gospodarstwa. W pierwszej kolejności kontrolowane są te gospodarstwa, które wprowadzają ptactwo na rynek, a w ciągu do 3 tygodni reszta gospodarstw znajdujących się na tym obszarze. 

W gospodarstwach, które znalazły się na zapowietrzonym obszarze ptaki muszą być trzymane w zamknięciu, lub w taki sposób, by ograniczyć ich kontakt z innym dzikim, lub hodowlanym ptactwem. Martwe ptactwo musi być usuwane, a pojazdy używane do transportu ptactwa odkażane i czyszczone. Należy także prowadzić spisy osób pojawiających się w gospodarstwie (poza domem) i przekazywać Lekarzowi Weterynarii informacje na temat zachorowań, zwiększonych padnięć i spadku produkcji wśród zwierząt. Przetransportowanie drobiu z obszaru zapowietrzonego do rzeźni znajdującej się poza tym obszarem, lub spoza obszaru zapowietrzonego do rzeźni znajdującej się na obszarze zapowietrzonym wymaga zgody Powiatowych Lekarzy Weterynarii właściwych za równo dla gospodarstwa, jak i dla rzeźni. Podobne ograniczenia dotyczą transportu piskląt jednodniowych. W przypadku drobiu odchowanego i jaj wylęgowych wymagane są dodatkowe badania. Przetransportowane pisklęta powinny pozostawać w nowym gospodarstwie przez co najmniej trzy tygodnie, a za równo w gospodarstwie, jak i podczas ich przemieszczania należy stosować odpowiednie zasady bezpieczeństwa. Jaja powinny być odpowiednio odkażane i oznakowane. Po zakończeniu transportu wymienionych wcześniej pojazdy powinny zostać odkażone i wyczyszczone. Drób przed i po uboju powinien zostać przebadany i nie powinien być zabijany razem z innym drobiem, w tym zwłaszcza z drobiem przeznaczonym na eksport. W celu eksportu mięsa z takiego uboju należy spełnić warunki określone w rozporządzeniu.

Podobne ograniczenia dotyczą obszaru zagrożonego. Lekarz weterynarii nie musi jednak na tym terenie kontrolować wszystkich gospodarstw, a właściciele gospodarstw nie muszą zamykać ptactwa, ani spisywać osób wchodzących na teren gospodarstwa. W przypadku transportu ptactwa przez ten obszar odkażanie i czyszczenie środków transportu nie jest konieczne. 

Na obszarze zapowietrzonym zakazane są przemieszczanie drobiu z wyjątkiem dróg prywatnych i organizowanie wydarzeń związanych z pojawianiem się dużej ilości ptactwa w jednym miejscu, na przykład wystaw lub konkursów. Wprowadzone zostają również ograniczenia w transporcie mięsa.

W wspomnianych obszarach następuje wdrożenie odpowiednich restrykcji. Do restrykcji wdrażanych na tych obszarach należą między innymi zakaz wypuszczania ptactwa domowego na zewnątrz i jego transportowania. Zakazy te mogą objąć również pojazdy, którymi jest ono transportowane i ssaki żyjące na terenie gospodarstwa. Ograniczenia dotyczące przemieszczania ssaków poza wyjątkowymi sytuacjami mogą być jednak wprowadzane na nie dłużej niż 3 doby.

W rozporządzeniu ustalono też zasady postępowania w przypadku wykrycia wirus ptasiej grypy na terenie rzeźni. W takim przypadku należy poddać podejrzane ptactwo ubojowi, przechowywać pochodzące z jego uboju mięso oddzielnie od innego mięsa, a w przypadku potwierdzenia wystąpienia ptasiej grypy usunąć mięso. W przypadku wykrycia ptasiej grypy w środkach transportu, lub na przejściu granicznym przewidziano podobne postępowanie dopuszczono jednak opcje urzędowej kwarantanny. W przypadku wykrycia ptasiej grypy w rzeźni, środku transportu, lub na przejściu granicznym lekarz weterynarii ma też możliwość przeprowadzenia dochodzenia, nakazania odkażania i dezynfekcji, oraz zakazania przez dobę wprowadzania do tego miejsca nowego ptactwa.

Zasady postępowania dotyczące ptasiej grypy o niskiej zjadliwości są dość podobne, ale mniej restrykcyjne.

Powiatowym Lekarzom Weterynarii pozostawiono pewną swobodę, jeśli chodzi o ich postępowanie w kwestii ptasiej grypy. Niektóre z decyzji mogą oni podejmować po analizie ryzyka. Tego jak ma przebiegać wspomniana analiza ryzyka nie sprecyzowano.

Odkażanie i czyszczenie gospodarstw, rzeźni, posterunków granicznych i pojazdów, w których wystąpiła ptasia grypa powinno przebiegać według wytycznych Powiatowego Lekarza Weterynarii i pod jego nadzorem. Do czasu, gdy nie zostanie przez niego wykluczona obecność wirusów ptasiej grypy w danym miejscu nie należy tam wprowadzać ptactwa. Najwcześniej może to nastąpić trzy tygodnie od zakończenia odkażania i czyszczenia. W tym czasie Powiatowy Lekarz Weterynarii przeprowadza badanie sprawdzające obecność ptasiej grypy.

Najczęściej przeprowadza je on pod koniec tego okresu. Lekarz Weterynarii zobowiązany jest nakazać właścicielowi gospodarstwa, by zadbał o stosowanie określonych środków bezpieczeństwa przez osoby pojawiające się na terenie gospodarstwa, prowadził odpowiednią dokumentacje dotyczącą padnięć, chorób i wyników produkcyjnych w gospodarstwie, oraz informował o zwiększeniu ilości chorób, lub padnięć na terenie gospodarstwa. To, czy w gospodarstwie ponownie pojawią się zwierzęta uzależnione jest od analizy ryzyka, którą przeprowadzi Powiatowy Lekarz Weterynarii. W przypadku gospodarstw, które nie produkują na rynek, lub w stosunku do innych gatunków zwierząt Powiatowy Lekarz Weterynarii może wprowadzić takie ograniczenia, ale nie musi tego robić.

grypa patkow hpai

W załączniku do rozporządzeniu określono kryteria, na podstawie których powinna zostać podjęta decyzja co do tego, czy ptaki powinny zostać zabite, czy też nie. Do kryteriów za zabiciem ptaków zamieszczonych w aneksie należą między innymi hodowanie w gospodarstwie ptaków cechujących się wysoką wrażliwością na ptasią grypę, występowanie objawów ptasiej grypy, pojawienie się w gospodarstwie ptaków pochodzących z gospodarstw w których wystąpiła ptasia grypa, bliskość innych ferm hodowlanych, występowanie ptasiej grypy od dłuższego czasu i zwiększanie się ilości zachorowań na ptasią grypę, na danym obszarze.

W przypadku ptasiej grypy cechującej się niską zjadliwością mogą być uwzględniane również czynniki takie jak wpływ podjętych działań na sytuację ekonomiczno-społeczną, oraz poziom zagrożenia dla zdrowia publicznego.

Informacje na temat ptasiej grypy przekazywane są do Unii Europejskiej. Podstawowe informacje przekazywane są w ciągu doby. Są to informacje takie jak liczba ognisk, sposoby, których użyto, by potwierdzić wystąpienie ptasiej grypy, miejsce w którym stwierdzono ptasią grypę, oraz działania podjęte w celu zwalczenia ptasiej grypy. Jeśli stwierdzono obecność ptasiej grypy w pojazdach, lub rzeźni Unii Europejskiej przekazywane są również informacje dotyczące ilości wszystkich i chorych ptaków, ilości ich zwłok, oraz miejsc, z których pochodziły znalezione tam ptaki. Pozostałe informacje przekazywane są wtedy, kiedy stają się dostępne. Są to informacje takie jak data uśmiercenia ptaków i usunięcia zwłok, informacje o przemieszczaniu drobiu, oraz informacje na temat prawdopodobnego źródła zakażenia, uzasadnienia wybranej metody postępowania z ptakami, a dla wirusa wykrytego w pojeździe, lub rzeźni również szczepu wirusa. Przekazywane do Unii Europejskiej są również informacje dotyczące wyników kontroli ssaków mających na celu sprawdzenie, czy chorują one na ptasią grypę.

Rozporządzenie szczegółowo określa także metody odkażania i czyszczenia miejsc, w których wystąpiła ptasia grypa. Metoda czyszczenia powinna być dostosowana do miejsca, w którym będzie odbywało się czyszczenie. Po zakończeniu czyszczenia danej powierzchni należy uważać, aby poprzednio pobrudzona powierzchnia nie została ponownie skażona. Przeprowadzenie czyszczenia powinno zostać w odpowiedni sposób udokumentowane, a dokumenty te powinny być następnie przechowywane w odpowiedni sposób. Odkażanie powinno obejmować również samochody, którymi transportowano ptactwo. Rozporządzenie podaje też prawidłowy przebieg procesu dezynfekcji. Najpierw należy nasączyć nawozy, oraz ściółkę za pomocą środków wirusobójczych. Następnie należy, jeśli istnieje taka możliwość przemieścić w inne miejsce przedmioty, oraz instalacje znajdujące się w tym miejscu. W kolejnym kroku należy umyć płaskie powierzchnie, w tym ściany, podłogi i podłoże.

Także przemieszczanie interwencyjnie zaszczepionego ptactwa, oraz jego mięsa i jaj regulowane jest przez rozporządzenie. Regulacje te różnią się w zależności od tego, czy dotyczą przemieszczania jaj, piskląt i ptactwa. Jaja przeznaczone do wylęgu mogą być przemieszczane tylko, jeśli ich źródłem są stada, w których wykluczono obecność ptasiej grypy. Przed przeprowadzeniem wysyłki należy odkazić je według wytycznych Powiatowego Lekarza Weterynarii. Przewożone powinny być prosto do miejsc, w którym nastąpi wylęg, a oznakowanie powinno umożliwiać ich zidentyfikowanie. Wylęgnięte z nich pisklęta można umieszczać tylko na terenie ferm, w których nie ma innego ptactwa. Jaja konsumpcyjne należy transportować w jednorazowych pojemnikach i przy użyciu odpowiednich środków bezpieczeństwa. Sam zakład, w którym przetwarzane są jaja również powinien spełniać określone normy. Także drób ubojowy można transportować tylko, jeśli wykluczono wystąpienie u niego wirusa ptasiej grypy. Przemieszczany powinien być bezpośrednio do miejsca uboju.

Jeśli chodzi o zwalczanie ptasiej grypy na terenie konkretnych powiatów obok aktów prawnych wyższego rzędu regulowane jest to również przez rozporządzenia wojewodów.